Het logo van de website van Joop Letteboer

De ziekte van Lyme

lyme.php werd voor het laatst bijgewerkt op maandag 17 mei 2021

Teken


Een volwassen teek Op naturistenterreinen, evenals elders in plantsoenen en natuurgebieden, zijn er ook teken. Dit zijn parasieten, die zich ophouden in allerlei vochtige vegetaties zoals struiken, bomen, hoog gras en dergelijke. Ze bijten zich vast in de huid van dieren en van mensen om bloed te zuigen. Het zijn spinachtige diertjes met verschillende levensstadia. In de eerste zomer van hun bestaan komen ze uit eitjes en zijn het larven, die zich met bloed van kleine zoogdieren (muizen!) en vogels volzuigen en daarvan leven. Na de overwintering zijn ze in de volgende zomer nimf. Nimfen betrekken hun bloedmaaltijd nog hoofdzakelijk van kleine zoogdieren en vogels, maar af en toe ook van grotere zoogdieren (reeën, vossen, katten, honden), alsook van de mens. Het volgende jaar zijn ze uitgegroeid tot volwassen teken, die zich hoofdzakelijk voeden met het bloed van de grotere zoogdieren en de mens. Nimfen zijn één tot twee millimeter groot, volwassen teken vier tot zes millimeter maar, volgezogen, circa één centimeter groot. De volgezogen volwassen teek legt eitjes en sterft.

Bloot door het struweel struinend of naakt in het gras liggend loop je de kans dat nimfen en teken je als 'gastvrouw of -heer' te pakken nemen, ook al hebben ze het niet speciaal op mensen gemunt. Ze gaan hierbij af op de warmte en uitgeademde kooldioxide. Teken kunnen besmet zijn met bacteriën en virussen, die zij via hun beet kunnen overdragen op de mens. oftewel 'Borreliosis', genoemd naar de ziekteverwekker, de bacterie Borrelia burgdorferi.
Meer dan een kwart van de nimfen en teken in Nederland is besmet met de bacterie 'Borrelia burgdorferi' (Borreliosis). Teken kunnen besmet zijn met bacteriën en virussen, die zij via hun beet kunnen overdragen op de mens. Eén van de aandoeningen, die men hierdoor kan oplopen, is de ziekte van Lyme, oftewel, genoemd naar de ziekteverwekker, de bacterie Borrelia burgdorferi. Bij het bloedzuigen brengen ze via hun speeksel deze bacteriën in de bloedbaan van hun 'prooi'. Besmetting leidt tot de ziekte van Lyme (= Borreliose). Deze tekenziekte is niet nieuw, maar tot circa 1980 wisten de artsen niet waar de ziekteverschijnselen vandaan kwamen. Nimfen en teken nemen er de tijd voor zich vol bloed te zuigen. Ze doen dit meestal pas na 24-48 uur. Daarom is het belangrijk om ze snel te verwijderen.
Hoe korter een teek of nimf blijft zitten, hoe kleiner de kans op besmetting. Controleer daarom na elk bezoek aan een naturistenterrein je lijf op de aanwezigheid van teken. Verdoof ze nooit met alcohol of iets dergelijks omdat de teek dan juist zijn maaginhoud alsnog in je lijf spuit. Gebruik daarvoor een speciale tekenpincet (te koop bij de apotheek of op www.saag.nl) maar liever nog met de tick-remover, een scheplepeltje met spleet (te verkrijgen bij Bever Sport).
Irriteer de teek niet. Dan probeert het diertje nog snel bloed te zuigen. Voorkom dat het tekenlijf wordt leeggeknepen. Kijk in ieder geval aan het eind van de dag of er ergens op je lijf nimfen of teken zitten. De favoriete plaatsen zijn knieholten, enkels, liezen en de haargrens. Ze zien er uit als een klein zwart spikkeltje of bolletje. Noteer de datum en de plaats van de tekenbeet.

De ziekte van Lyme


Lyme is de naam van een plaatsje in Connecticut (Noord-Amerika) midden tussen de bossen. In 1975 brak daar onder kinderen een epidemie uit van gewrichtsaandoeningen. Al die kinderen hadden gemeen dat ze in hetzelfde park speelden en door teken gebeten waren. Dit heeft geleid tot de ontdekking dat besmette teken een fors ziektepatroon bij de mens kunnen veroorzaken. De ziekte kent drie opeenvolgende stadia. Het succes van de behandeling is het grootst in het eerste stadium. Ook in het tweede en derde stadium lukt het nog wel maar de antibioticabehandeling moet vaak langduriger, intensiever en afwisselender plaatsvinden. Een moeilijkheid is dat bij sommige mensen het eerste en/of het tweede stadium lijkt te zijn overgeslagen. Dan dienen zich alleen de latere, meestal ernstiger, klachten aan. Klachten die heel goed passen bij een ander ziektebeeld. Daardoor stelt de arts soms een verkeerde diagnose. Het is raadzaam de arts het tijdstip en de plaats van de tekenbeet te melden.

Het eerste stadium


Op de plaats van de tekenbeet kan een rode, ringvormige eczeemachtige plek ontstaan, die langzaam in omvang toeneemt en in het midden weer verbleekt. Dit heet het erythema migrans. Deze huidaandoening ontstaat meestal binnen drie weken en vrijwel nooit later dan drie maanden na de tekenbeet. Tijdens dit stadium bevindt de bacteriekolonie zich nog voornamelijk in de huid en in de bloedbaan.

Het tweede stadium


De bacterie leeft van één bepaalde stof, bestaande uit een stikstofatoom, waaraan een glucosamine en een acetylgroep vastzit. Deze stof zit in onze hartkleppen, het kraakbeen en de beschermschacht van onze zenuwbanen, de myeline. Als de bacterie vanuit de bloedbaan uitzwermt, kunnen enkele weken tot maanden na de infectie of de huiduitslag aandoeningen van het hart, de gewrichten en/of het zenuwstelsel ontstaan. De gewrichtsklachten bestaan uit opgezwollen, pijnlijke gewrichten (knie, tenen, handen, lage rugwervels). Hartaandoeningen openbaren zich meestal pas na jaren en komen minder vaak voor dan gewrichtsklachten. Neurologische klachten kunnen bestaan uit pijn in armen en benen, hoofdpijn, aangezichtsverlamming (waardoor het ooglid niet sluit en de mondhoek hangt), dubbelzien en hersenvliesontsteking. Chronische vermoeidheid komt ook vaak voor.

Het derde stadium


Als de klachten chronisch worden, spreekt men van het derde stadium. Daartoe behoort ook een huidaandoening, gelokaliseerd aan handen, onderarmen, onderbenen, en/of voeten. De huid is dan donkerrood tot paars verkleurd. Tot het derde stadium behoort ook een vorm van dementie, die meestal gediagnosticeerd wordt als pseudo-Altzheimer.
De Borrelia-bacterie kan dus opduiken in de hersenen, ogen, gewrichten, huid, milt, lever, maag- en darmkanaal, blaas en andere organen. Het is een spirocheet en zijn structuur lijkt op geen enkele andere, ooit bestudeerde, bacterie. Hij is één van de grootste spirocheten en is net zolang als de dikte van een mensenhaar. Bovendien is hij zeer mobiel. Dankzij een inwendige voortstuwing kan hij op zeer efficiënte wijze door zowel bloed als weefsel zwemmen. Zijn delingstijd is zeer lang. De meeste andere ziekteverwekkers, zoals streptokokken en stafylokokken hebben twintig minuten nodig om zich te verdubbelen. De verdubbelingstijd van de Borrelia-bacterie wordt evenwel geschat op twaalf tot vierentwintig uur.
Nu zijn de meeste antibioticaremmers van de aanmaak van celwanden. Daarom kunnen zij bacteriën slechts doden als deze zich beginnen te delen, waarbij een nieuwe celwand moet worden aangemaakt. Een langzame verdubbelingstijd betekent dus een geringe effectieve blootstelling aan de in ons lichaam opgenomen antibiotica.
De meeste soorten bacteriën kunnen worden gedood met een antibioticakuur van tien tot veertien dagen, echter niet de Borrelia-bacterie. Om tijdens het aanmaken van nieuwe celwanden dezelfde mate van effectieve blootstelling te krijgen voor de Lyme-spirocheet, zou het antibioticum vierentwintig uur per dag gedurende anderhalf jaar, in ons lichaam aanwezig moeten zijn! Bovendien kan hij ook nog eens jarenlang in ons lichaam vertoeven in een niet-actieve vorm. Hij is dan feitelijk schijndood. In deze fase heeft de bacterie geen stofwisseling en celdeling. Antibiotica hebben dan helaas geen effect.
Als de omstandigheden weer gunstig zijn, kunnen de zo sluimerend in leven gebleven bacteriën weer terugkomen in onze bloedbaan en zo een opleving van de ziekte van Lyme veroorzaken. Bovendien is de spirocheet in staat om onze bindweefselcellen, die zorgen voor weefselreparatie (fibroblasten), binnen te dringen, zich daarin te verbergen, zich te beschermen tegen ons eigen afweersysteem en antibiotica te ontwijken. Om zijn ondergang te voorkomen, heeft hij ook nog eens het vermogen om onze afweercellen (de witte bloedlichaampjes) met name de B-lymfocyten, te doden. Hiermee voorkomt hij zijn eigen ondergang. Een deel van de bacteriën nestelt zich bovendien in onze hersenen en ons ruggemerg, ons centrale zenuwstelsel. Daar zijn ze onbereikbaar voor ons immuunsysteem en voor antibiotica. Hierdoor kan in het tweede en derde stadium de infectie onbelemmerd voortschrijden.

De noodzaak van een snelle bestrijding


In het eerste stadium is dat goed mogelijk. Dat kan door een via de mond (oraal) toegediend antibioticum (meestal doxycycline) of via de bloedbaan (intraveneus: meestal tetracycline; Rocephin). Over de duur van de behandeling lopen de meningen uiteen. Maar gezien de langzame celdeling en het soms pulserend actief zijn van de bacterie, zijn rond het jaar 2000 veel onderzoekers van mening dat de behandeling oraal minstens zes weken en intraveneus minstens veertien dagen moet duren.

Vaccin


Zowel in de Verenigde Staten als in Europa wordt naarstig gezocht naar een vaccin tegen de ziekte van Lyme. Het probleem hierbij is dat de Borreliastammen in de Verenigde Staten verschillen met die van de Europese stammen. Vaccins die in de VS ontwikkeld worden, zijn in Europa (nog) niet effectief. Ben je eens besmet geweest dan ben je bij de volgende infectie niet immuun! Zoek dus een tijdige behandeling. Daarover is veel gepubliceerd.

Wend je voor meer informatie tot:

Nederlandse Vereniging voor Lyme-patiënten


Stationsplein 6
3818 LE  Amersfoort
Inlichtingennummer: 0900 2100022 (€ 0,35 per minuut)
Website: www.lymevereniging.nl

Handige websites:

joopletteboer.nl raadt Ubuntu Linux aan.

© Copyright joopletteboer.nl 2003 - 2023 | Wijzigingen

eXTReMe Tracker